Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

Ποία ειναι η προέλευση του ποντιακού Παshλούκ (Ο αντρικός κεφαλόδεσμος) ;

Καταρχάς να διευκρινίσουμε ότι αυτός ο τύπος κεφαλόδεσμου δεν φοριόταν μόνο από τους πόντιους αλλά κι από άλλους λαούς στην περιοχή του Πόντου και γενικά του Καυκάσου. Ο  Δ.Η. Οικονομίδης, μελετητής της ποντιακής διαλέκτου και γενικά της ποντιακής λαογραφίας, αναφέρει ότι η ζήπκα (το παντελόνι και γενικά όλη η αντρική ποντιακή φορεσιά) φοριόταν από τους Λαζούς πολύ πριν φορεθεί από τους Έλληνες του Πόντου. Ακόμη λέει ότι πρώτοι οι Τούρκοι (μουσουλμάνοι) της περιοχής Τραπεζούντας υιοθέτησαν την φορεσιά αυτή και από αυτούς την πήραν οι χριστιανοί της περιοχής Σάντας και Κρώμνης και στην συνεχεία διαδόθηκε ως νεανική πολεμική στολή και σε κάποιες περιοχές ακόμη και ως γαμπριάτικη στολή.
Γεωργιανοί
Λαζοί

                                                                             
Έλληνας του Πόντου
Αμπχάζιος


Παρόμοιοι τύποι καλύμματος κεφαλής με αυτόν του ποντιακού κεφαλόδεσμου υπήρχαν από την αρχαιότητα, σε διάφορες παραλλαγές. Οι Σκύθες, οι Πάρθες και οι άλλοι ιρανικοί λαοί, είχαν καλύμματα κεφαλής, παρόμοια με τον ποντιακό. Το ελληνικό όνομα που δόθηκε στο bashlik κατά τους ελληνιστικούς χρόνους είναι Κυρβασία. Ήταν το κατεξοχήν διαδεδομένο κάλυμμα κεφαλής για τους Πάρθες ηγεμόνες και όπως φαίνεται από τα νομίσματα άρχισε να αναπαριστάται από την εποχή των Μιθριδατών. Ωστόσο κατά την περίοδο που ο Πόντος ήταν στην κυριαρχία των Μιθριδατών δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι φορέθηκε στην περιοχή ως επίσημο ένδυμα των ηγεμόνων, αντιθέτως υιοθέτησαν τον ελληνικό τρόπο ένδυσης.

Με το όνομα bashlik επίσης υπήρχαν κεφαλόδεσμοι και σε άλλους λαούς, την περίοδο των μεσαιωνικών χρόνων και αργότερα,  που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Σκυθικής όπως: οι Κουμάνοι ή Κιπτσάκ, οι Κοζάκοι και άλλοι, και ήταν στενά συνδεδεμένος με άλλους τύπους καπέλων όπως το Καλπάκ και Καρακαλπάκ, της κεντρικής Ασίας. Το basklik με την μορφή που έχει και το ποντιακό παshlούλ, φορέθηκε ως παραδοσιακό κάλυμμα κεφαλής, από διάφορους λαούς του Καυκάσου, όπως : Γεωργιανούς, Αμπχάζιους, Λάζους, Τσερκέζους και άλλους.

Η ονομασία του καλύμματος bashlιk προέρχεται από την τουρκική γλώσσα  και την λέξη "Bash" ,που σημαίνει κεφάλι, και την κατάληξη luk-lik- ,δηλαδή αυτό που φοριέται στο κεφάλι.
Αρχαίος Πέρσης στρατιώτης
Θράκας στρατιώτης με Σκυθική αμφίεση

Σάκας στρατιώτης (Σκύθης)
Βαγδάτης Α'



Βαγδάτης Α'

1 σχόλιο: